Bạn đã bao giờ tự hỏi thương phiếu là gì và vai trò của nó trong giao dịch thương mại chưa? Việc hiểu rõ về thương phiếu là cực kỳ quan trọng để đảm bảo sự thành công và minh bạch trong các hoạt động thương mại quốc tế. Hãy cùng Project Shipping tìm hiểu chi tiết về những thông tin quan trọng liên quan đến thương phiếu.
Thương phiếu là gì?
Thương phiếu (commercial paper) là loại hình tài chính đại diện cho các loại hối phiếu thương mại khác nhau, thường được các công ty uy tín phát hành để huy động vốn ngắn hạn từ thị trường tài chính. Thương phiếu được bán với giá thấp hơn mệnh giá thông qua hình thức chiết khấu, và chênh lệch giữa giá mua và mệnh giá chính là lợi nhuận của người sở hữu thương phiếu.
Các thương phiếu nguyên thuỷ (commercial bill) thường xuất hiện trong các giao dịch mua bán chịu hàng giữa các doanh nghiệp, là giấy tờ xác nhận quyền đòi tiền khi đến hạn của người sở hữu. Ngày nay, thương phiếu không chỉ được sử dụng trong giao dịch mua bán hàng hóa mà còn để vay vốn trên thị trường tiền tệ.
Các công ty danh tiếng thường phát hành thương phiếu trực tiếp cho nhà đầu tư với mức giá chiết khấu. Người đầu tư thương phiếu thường bao gồm cả các trung gian tài chính và các công ty khác, với mức lãi suất chiết khấu cao hơn so với tín phiếu kho bạc để bù đắp cho mức độ rủi ro tăng lên.
Phân loại thương phiếu
- Dựa trên người lập, thương phiếu phân thành hai loại:
- Hối phiếu: là chứng chỉ có giá do người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát thanh toán không điều kiện một số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc vào một thời gian nhất định trong tương lai cho người thụ hưởng.
- Lệnh phiếu: là chứng chỉ có giá do người phát hành lập, cam kết thanh toán không điều kiện một số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc vào một thời gian nhất định trong tương lai cho người thụ hưởng.
- Dựa trên phương thức chuyển nhượng, thương phiếu chia thành ba dạng:
- Thương phiếu vô danh: không ghi rõ tên người thụ hưởng.
- Thương phiếu đích danh: có ghi tên người thụ hưởng.
- Thương phiếu ký danh: có ghi tên người thụ hưởng và có quyền chuyển nhượng.
Đặc điểm, tính chất của thương phiếu
- Thương phiếu, được hình thành từ các giao dịch cơ sở, phản ánh một hợp đồng thương mại giữa hai bên mua và bán. Người bán chịu trách nhiệm giao hàng và nhận thanh toán từ người mua, trong khi người mua phải thanh toán và nhận hàng từ người bán. Đối với hối phiếu, người bán giao hàng trước và sau đó yêu cầu thanh toán từ người mua, trong khi đối với lệnh phiếu, người mua yêu cầu thanh toán từ người bán sau khi nhận được lệnh phiếu.
- Thương phiếu được nhận diện một cách dễ dàng và trực tiếp làm tài sản tài chính vô hình. Dễ nhận biết thông qua nội dung và hình thức của chúng, thương phiếu chứa đựng lợi ích pháp lí trong tương lai.
- Thương phiếu là trái vụ một bên, biểu thị cam kết của một bên trong giao dịch thanh toán. Với hối phiếu, người ký phát yêu cầu người bị ký phát thanh toán một số tiền xác định, trong khi đối với lệnh phiếu, người phát hành cam kết trả tiền cho người thụ hưởng.
- Thương phiếu mang tính trừu tượng, không cần phải thể hiện nguyên nhân phát sinh, chỉ cần ghi rõ số tiền cần thanh toán và các chi tiết liên quan. Khoản nợ ghi trên thương phiếu độc lập và không phụ thuộc vào sự tồn tại của giao dịch cơ sở.
- Tính bắt buộc của thương phiếu yêu cầu người trả tiền thanh toán đúng hạn, không được từ chối hoặc hoãn trì việc thanh toán.
- Thương phiếu có khả năng lưu thông từ người này sang người khác trong thời gian hiệu lực của nó. Lưu thông thương phiếu có thể nhằm mục đích đòi tiền, chuyển nhượng quyền hưởng, hoặc làm tài sản tài chính trong giao dịch với các tổ chức tài chính khác.
Ưu, nhược điểm của thương phiếu
Ưu điểm thương phiếu
- Bằng tính lưu thông của mình, thương phiếu đã trở thành một công cụ quan trọng trong việc thay thế tiền mặt, giúp tiết kiệm tiền mặt và đóng góp vào việc ổn định tiền tệ. Nó cũng đóng vai trò quan trọng như một cơ sở pháp lý trong quan hệ mua bán chịu, bảo vệ quyền lợi của các bên trong giao dịch thương mại, từ đó loại bỏ được tình trạng nợ nần phức tạp giữa các doanh nghiệp.
- Thương phiếu không chỉ là loại tài sản đảm bảo an toàn khi ngân hàng sử dụng để chiết khấu hoặc cho vay cầm cố, mà còn có tính thanh khoản cao. Điều này cho phép ngân hàng tái chiết khấu hoặc tái cầm cố tại ngân hàng nhà nước để tái sử dụng vốn một cách hiệu quả.
- Trong trường hợp người vay tiền sử dụng lệnh phiếu để đảm bảo nợ, ngân hàng có thể bán khoản nợ này để thu hồi nợ trước hạn, thậm chí chuyển nhượng lệnh phiếu cho các tổ chức khác. Điều này mở ra cơ hội chứng khoán hóa các khoản vay của ngân hàng.
- Bằng cách thực hiện các nghiệp vụ bảo lãnh và thu hộ thương phiếu, ngân hàng có thể tăng thu nhập mà không tăng thêm rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Nhược điểm thương phiếu
- Tính trừu tượng của thương phiếu dẫn đến tình trạng hai doanh nghiệp thông đồng nhau tạo ra thương phiếu không phát sinh từ quan hệ mua bán chịu, nhằm đưa đến ngân hàng để yêu cầu chiết khấu hoặc cầm cố. Sự việc này làm suy giảm cơ sở đảm bảo của thương phiếu, khiến cho tín dụng hàng hoá trở nên không thể duy trì, và số tiền cho vay mà ngân hàng cung cấp không có cơ sở đáng tin cậy.
- Với những hạn chế sẵn có của tín dụng thương mại, việc mở rộng qui mô và thời gian giao dịch mua bán chịu hàng hoá trở nên khó khăn khi nhu cầu mua chịu quá lớn và thời gian giao dịch kéo dài.
- Quan hệ mua bán chịu này chỉ có thể phát sinh giữa các doanh nghiệp tín nhiệm, có lịch sử giao dịch thường xuyên với nhau. Tuy nhiên, do tín dụng thương mại thường xuyên tồn tại song song với tín dụng ngân hàng, nên các hạn chế của tín dụng thương mại và sự vận động của thương phiếu thường được giảm bớt đến mức không đáng kể.
Thương phiếu là gì? Thông tin chi tiết về thương phiếu bạn nên biết
Phát hành thương phiếu
Phát hành thương phiếu là quá trình lập, ký kết và chuyển giao thương phiếu lần đầu từ người ký phát hoặc người phát hành cho người thụ hưởng. Thương phiếu thường được phát hành trong thời gian ngắn và được xem như là khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp, đặc biệt khi cần số tiền lớn để chi cho sản xuất. Thủ tục vay vốn tại ngân hàng thường phức tạp và tốn thời gian, vì vậy việc phát hành thương phiếu mang lại nhiều lợi ích.
Người phát hành thương phiếu thường là các doanh nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Thương phiếu thường được lập theo mẫu in sẵn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và phải được lập bằng tiếng Việt, trong trường hợp có yếu tố nước ngoài, cần phải lập bằng tiếng Anh và tiếng Việt. Thời hạn thanh toán thương phiếu được xác định cụ thể bởi người thụ hưởng và người phát hành, có thể là ngay khi xuất trình hoặc sau một khoảng thời gian nhất định từ ngày hối phiếu được chấp nhận hoặc ký phát hành.
Việc phát hành thương phiếu nhằm bổ sung nguồn vốn ngắn hạn cho các nhu cầu vốn lưu động, đặc biệt trong các hoạt động có tính mùa vụ, và cũng có thể được sử dụng như một phương tiện tài trợ bắc cầu để chuẩn bị cho các đợt huy động vốn tiếp theo của công ty.
Xem thêm: Khai báo hải quan là gì trong quá trình xuất nhập khẩu
Hy vọng rằng bài viết của Project Shipping đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về thương phiếu bạn nên biết. Hãy áp dụng những kiến thức này vào thực tiễn kinh doanh của bạn để tối ưu hóa quá trình vận chuyển và tăng cường hiệu quả hoạt động kinh doanh.
